Mowa i język
Komunikacja jest procesem służącym do przekazywania informacji miedzy ludźmi. Jest wiele sposobów komunikowania się, ale podstawową metodą jest sposób werbalny i pisemny. Werbalna komunikacja dotyczy używania mowy i umiejętności języka, a także dużo mówi nam wyraz twarzy i gesty. Mowa jest procesem tworzącym dźwięki i łączącym je w formy wyrazu, które są zrozumiałe dla słuchacza. To wymaga integracji poznawczej, zdolności neurologicznych wraz z czynnościami mięśniowo-szkieletowymi, które wspomagają oddychanie, fonację i artykulację. Język jest procesem, przez który myśli, uczucia i emocje są wytwarzane, rozpoznane i używane przez mowę lub system pisania. Kiedy zamierzone wiadomości są werbalne, mózg i poboczne nerwy muszą uruchomić mięśnie w klatce piersiowej, gardle i ustach do wytworzenia potrzebnych dźwięków (egzekucja nerwowo-mięśniowa). Ten proces jest zależny od wyboru i organizacji „programu neurologicznego”, który uruchamia mięśnie mowy w odpowiednim czasie, o odpowiedniej długości trwania i intensywności (wspomaganie systemu mowy).
Wytwarzanie mowy jest złożonym procesem, który dotyczy koordynacji funkcji wielu struktur w klatce piersiowej, gardle i ustach:
- Mięśnie ściany klatki piersiowej (klatka żebrowa, przepona i brzuch) regulują oddychanie dostarczając strumień wypuszczanego powietrza. Regulacja wydechów skutkuje głośnością mowy, liczbą wypowiadanych słów na pojedynczym oddechu i czasie trwania przerwy pomiędzy oddechami.
- Wypuszczane powietrze omija krtań, co powoduje wytwarzanie wokalu, który składa się z drgań, wytwarzających głos (fonację). Mięśnie w krtani regulują długość i napięcie wokalu regulującego wysokość i głośność mowy. Mięśnie w gardle (gardziel) zmieniają jakość głosu (rezonans).
- Szczęka, usta, język i podniebienie zmienia kształt ust, żeby wytworzyć dźwięki mowy (artykulację).
Ocena
Niewyraźna mowa jest najpowszechniejszą dolegliwością, przejawiającą się u osób z AT, która podpowiada ocenę mowy i języka. Jednakże pacjenci z AT mogą także mieć inne problemy wpływające na komunikację. Mogą mieć trudności ze zrozumieniem znaczenia słów (odbiorczy język) lub gestami wyrażają swoje potrzeby (gestykulacja). Typowe dla dzieci z AT jest opóźnienie języka, umiejętność mówienia rozwija się u nich później, niż u zdrowych dzieci. Ocena mowy i języka zależy od wszystkich aspektów osobistego funkcjonowania komunikacji dla indywidualnych codziennych potrzeb i wymogów. Trudności z produkcją dźwięku (dysartria) są częstym problemem w AT. Funkcje ust są także oceniane z naciskiem na sposób jedzenia i picia.
Wnioski
Umiejętności mowy i języka różnią się wśród pacjentów z AT, a także występują różnice czasowe u indywidualnych osób. Każda osoba będzie miała swój obszar względnej siły i słabości. Dziecko z AT może, ale wcale nie musi mieć opóźnionego języka. Nawet jeśli dziecko mówi wyraźnie, trudności z wytwarzaniem dźwięków są często oczywistym problemem u dzieci z A-T, odbiorczy język może także być nienaturalny.
Charakterystyczna dla wielu pacjentów z A-T jest potrzeba zwiększenia czasu do przekazywania informacji oraz do odpowiedniego reagowania. Często pacjent nie daje żadnych werbalnych ani niewerbalnych znaków, o których myśli, ale po pewnym czasie odpowiednio reaguje. To wahanie mogłoby być interpretowane jako brak wiedzy i tym samym mogłoby mieć wpływ na wzajemne oddziaływanie, a także na wyniki w szkole. Niektórzy ludzie z A-T mają subtelne trudności z przypomnieniem sobie niektórych słów i ze złożeniem zdań. To znaczy, że osoba nie jest zdolna do wypowiedzenia tego o czym w danej chwili myśli. Często pacjent z AT może reagować „Wiem co chcę powiedzieć, ale nie potrafię przypomnieć sobie odpowiednich słów więc nie mówię nic”. Kiedy dajemy sygnały takie jak opis danego słowa (sygnały znaczeniowe) lub początkowy dźwięk tego słowa (sygnały fonematyczne), to osoba może przypomnieć sobie zapomniane słowo.
Pacjenci z AT mogą mieć także problemy z przetwarzaniem i strukturą zdań. Dla przykładu, osoba może mieć trudności z rozwijaniem zdań zawierających określone słowa. W szkole, im zdania są bardziej skomplikowane, tym problem staje się coraz widoczniejszy. Pacjenci z AT nie powinni być zmuszani do wykonywania określonych zadań językowych gdyż to tylko pogarsza ich komunikację. Najbardziej oczywistym problemem, jeśli chodzi o komunikowanie się jest niewyraźna mowa lub dysartria. Te trudności z mówieniem mogą się ukazywać w bardzo młodym wieku u dzieci z AT lub rozwijać się z wiekiem. Często pierwszym sygnałem jest plątanie mowy i języka. Niekoordynacja mięśni powoduje trudności w mowie i problemy z umięśnieniem ust, nadaje czystość, z którą dźwięki mowy mogą być produkowane. Zmniejszona masa mięśniowa twarzy i warg oraz zmniejszona siła języka może przyczyniać do zmniejszenia czystości mowy. Niekoordynacja mięśniowa i słabość mogą zmniejszać tempo mowy i powodować ślinienie się. Zazwyczaj znajomi osoby z AT rozumieją jego lub jej mowę, chociaż powtórzenia są czasami konieczne. Może być trudne lub niemożliwe, aby obcy człowiek zrozumiał wszystko, co zostało powiedziane. Osoba z AT która słabo rozwija kontrolę oddechów (trudności z oddychaniem) może mówić cichym głosem lub ma problemy z intonowaniem. U osoby starszej symptomy pogarszają z wiekiem, to może powodować coraz większe zmęczenie dla mowy pacjenta z A-T. W wyniku, osoba może mówić mniej i może unikać sytuacji wymagających komunikację, dotykając innych osób i szukając zdolności oddziaływania z nimi.
Zalecenia
Mowa i język służą często, aby pomóc osobie nauczyć się komunikować z innym co łączy w sobie pole siły i pole trudności. Dla przykładu, pole siły wielu osobom z A-T pozwala usłyszeć przedstawioną informację. Ta słuchowa siła może być używana, aby zrównać inne pola.Wcześniej można się nauczyć i wykonywać, łatwiejsze strategie mowy. W dodatku, osoby przebywające z pacjentami z AT są cierpliwe w szkole, domu i społecznie. We wszystkich przypadkach podstawą jest utrzymać sugestie i techniki funkcjonalne, praktycznie i prosto. Pacjenci z AT muszą w dodatkowym czasie odpowiedzieć na werbalne lub pisane prośby. Niektórzy pacjenci są świadomi tej potrzeby. Inni nie są i potrzebują członków rodziny lub wychowawców, aby dowiedzieć się, kiedy jest odpowiedni moment do udzielenia informacji. Kiedy pacjenci są świadomi swoich potrzeb, mogą informować, że muszą mieć więcej czasu lub pomoc. Pomocne może być użycie gestu takiego jak podnoszenie ręki jako sygnał, że jest potrzebny dłuższy czas, następnie kierunek, który może być pomocny dla osoby, która uczy się słuchać haseł kluczowych są słowa podstawowe do uzupełnienia zdania. Osoba może je znajdować łatwiej przez nasłuchiwanie hasła kluczowego, podział wypowiedzi na części, i wtedy powtarzanie słowa, kiedy następuje polecenie uzupełniania zdania danym słowem. Konsultacja z terapeutą jest bardzo ważna. Powinna być stosowana podczas terapii, sesji, w sali lekcyjnej i w domu.
Przez trudności z adresowaniem słów i przypominaniem ich sobie, osoba powinna używać rozmaitego, zawikłanego słownictwa. Szkoły lub wychowawcy mogą adresować tę potrzebę w terapiach i sesjach. W ustaleniu, kiedy jest oczywiste, że osoba ma trudność ze znalezieniem słowa, terapeuta może dostarczać opis słowa (semantyczne wskazówki) lub początek dźwięku słowa (wskazówki fonetyczne), aby pomóc dziecku w przypomnieniu sobie słowa. Członkowie rodziny powinni radzić się terapeutów, aby określić jak wzmocnić tą strategię w domu. Pogorszenie mowy i oddechowych zręczności może dotykać artykulację i fonację u pacjentów z AT. Terapeuta może polecać ćwiczenia mowy do poprawy mobilności i siły mięśni w ustach, oraz ćwiczenie oddychania, które może być istotne dla produkcji głosu. Te wskazówki mogą być pomocne. Korzystny termin wykonywania tych ćwiczeń przez pacjentów z AT jest nieznany. W konsekwencji, sugerujemy wykonywanie tylko tych ćwiczeń, które okazują się być pomocne do zapobiegania frustracji lub znużenia. Mowa jest czasami ciężka do zrozumienia, szczególnie jak osoba jest zmęczona. Wtedy, ważne jest, aby zrozumieć, że mówiący wymaga energii. Kiedy osoba jest zmęczona, nie spodziewajmy się pełnego zdania, ale zachęcajmy do użycia haseł kluczowych, by uzyskać wiadomość. Dla przykładu, łatwiej jest powiedzieć: “Pić mleko” niż “Chciałbym się napić mleka”. Kiedy kompletne zdanie nie jest zrozumiane, słuchacz może potwierdzać porcje zdania która została zrozumiana i spytać tylko dla informacji o pozostałą część zdania. Alternatywnie, jeśli osoba będzie zbyt zmęczona nawet użycie hasła kluczowego będzie męczące. Można wypowiedzieć proste TAK lub NIE, albo osoba może kiwać głową lub my możemy trząść jego głową w celu uzyskania odpowiedzi.
W rzadkich przypadkach, można zwiększyć zdolność komunikowania się poprzez użycie urządzenia do poprawy komunikacji. Te urządzenia pracują przez dotyk, słowa lub obraz pacjenta, który aktywuje produkcję dźwięku. Niestety, problemy z ruchem oka i ataksją mogą zmniejszyć komunikację. Jakkolwiek, nawet z dysartrią, mowa zwykle nie spada do punktu gdzie jest niemożliwa i niemal każdy pacjent z AT jest zdolny komunikować się ustnie przez całe swoje życie.
Inny problem kojarzony z AT to ślinienie się. Dziecko może mieć zmniejszone czucie w ustnym obszarze i może nie być świadome, że podbródek jest mokry. Pomocne może być nauczenie dziecka wciągania śliny do ust. Ta technika może być pomocna w tworzeniu niewerbalnych wskazówek (dotykając twój policzek sygnalizować dziecku). Może być też pomocne noszenie na ręce frotki przez pacjentów z AT aby wytrzeć sobie usta, lub nosić chustkę dookoła szyi, aby chronić koszulkę. Najważniejszym celem komunikacji jest pozwalać ludziom wypowiedzieć ich potrzeby i oddziaływanie na siebie z inni. Pacjenci z AT będą zdolni komunikować się skutecznie przez całe ich życie, ale z pewnymi modyfikacjami.